بهداشت حمام
آداب استحمام
بخش اول
گزیده فرمایشات حضرت آقا سید باقر حکیم
بهترین ساعات استحمام غیر ضروری مخصوصاً برای افراد سالخورده ، بیماران و کودکان ، از هنگام ظهر تا غروب آفتاب است .
از حمام کردن با فاصله زمانی کوتاه ( مثلاً یک بار صبح ، یک بار شب ) جداً خودداری کنید . استحمام متعادل ، یک روز در میان است . اما فردی که بیمار است در طول مدت درمان باید چهار روز یک بار حمام کند .
هرگز بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب ، حمام نکنید .
اگر چاق هستید حتماً با شکم خالی حمام کنید . توجه داشته باشید بین صرف غذا و استحمام ، باید حداقل سه ساعت فاصله باشد .
اگر لاغر اندام هستید بهتر است با شکم پُر حمام کنید .
در حمام ، معطّل نکنید و نظافت خود را در کوتاه ترین زمان ممکن ، به سرانجام برسانید .
در حمام ادرار نکنید تا دچار مسمومیت ریه نشوید .
تجربه نشان داده که استحمام در حالت ایستاده ، موجب تحلیل قوا و کاهش انرژی بدن می شود . بنابراین در حالت نشسته ، روی سکّو یا چهارپایه استحمام کنید . نشستن بر کف حمام نیز صلاح نیست .
در حمام ، از حرف زدن ، آواز خواندن ، خوردن ، خوابیدن و رفتارهای غیر مرتبط خودداری کنید .
هرگز در حمام ، تمام بدن را یکجا در معرض تماس با آب خیلی سرد یا آب خیلی داغ قرار ندهید . بسیاری از ناراحتی های عضلانی مانند واریس ، سلولیت و اختلالات مغزی همچون مننژیت ، آلزایمر و نظایر این ها ، نتیجه شوکی است که در اثر همین عادت غلط بر بدن وارد می شود .
انواع شامپو و صابون های عطری بر پایه اسید ساخته می شوند . بنابراین موجب فرسایش بافت های ماهیچه ای سر و صورت شده و در واقع لایه خارجی محافظ مغز را از بین می برند . با استفاده از شوینده های ساده محلی مثل صابون زیتون ، صابون حنا ، صابون برگردان و یا سایر صابون های محلی ، سلامت سر و صورت خود را حفظ کنید . توجه داشته باشید کف صابون باید حداقل دو دقیقه روی سر و صورت بماند تا بتواند با نفوذ به داخل ، پوست را پاکیزه کند .
برای جلوگیری از ریزش موهای تان سه سیر گُل ختمی ( ترجیحاً سفید ) و یک کیلو سدر را کاملاً نرم و با هم مخلوط کنید . بعد از استحمام ، به اندازه یک قاشق غذاخوری پودر را در نیم لیوان آب سرد حل کنید طوری که مثل سریش نرم شود ، سپس روی فرق سر مالیده و بیست دقیقه بعد بشویید . چنانچه هفته ای دو بار به این دستور عمل کنید از سفیدی زودرس موها نیز جلوگیری کرده اید .
کنده کاری ، لایه برداری و هرگونه رفتار خشن با پوست ، موجب هلاکت آن است . استفاده بی رویه از کیسه ، روشوی ، سنگ پا و نظیر این ها ، جز در موارد خاص ، باعث از بین رفتن لایه های محافظ پوست و در نتیجه خشکی و تیرگی آن می شود .
شاید در قدیم که امکانات محدود بود و مردم هفته ای یک بار می توانستند حمام کنند کیسه کشیدن بر بدن لازم بود اما امروزه که اغلب مردم از سویی شهرنشین شده ، از خار و خاشاک فاصله گرفته اند و از سویی هر ساعت اراده کنند می توانند به حمام بروند دیگر یک دست لیف و صابون برای نظافت کافی است .
برای زوال موهای زائد بدن ، به جای تیغ و انواع موبرهای شیمیایی ، از داروی نظافت واجبین که در قدیم به « نوره » معروف بود استفاده کنید ، تا هم بدن را نیازارید و هم به نوعی آن را ضد عفونی کرده باشید .
بعد از استحمام ، نواحی نظافت شده را با روغن کرچک چرب کنید تا موهایی که بعداً می رویند زبر و آزاردهنده نباشند .
اگر بعد از استحمام ، قدری سرکه انگور خانگی روی نواحی نظافت شده اسپری کنید ، رویش موهای زائد کندتر شده و کمتر نیازمند نظافت می شوید .
بخش دوم
پس از استحمام ، سر و صورت خود را خشک کرده ، بدن را کاملاً سست و رها کنید ، آن قدر بالا و پایین بپرید تا کاملاً خشک شوید . سپس لباس پوشیده و از حمام خارج شوید . نتیجه این حرکت ساده ( بالا و پایین پریدن ) صدها واکنش سازنده برای بدن از جمله رفع قولنج ، کشش مفصلی اندام ها ، دفع سموم ، رفع کیست ها ، تنظیم غدد ، تسهیل و تسریع گردش خون ، تناسب رشد و بهبود عملکرد قوای محرکه است .
هرگز موها و بدن خود را بیرون از حمام ، خشک نکنید زیرا دچار چاییدگی ( سرماخوردگی موضعی ) شده و ممکن است بعدها دچار بیماری های مغزی یا اختلالات جسمی – حرکتی شوید .
موهای خود را طوری با حوله خشک کنید که نیاز به اتو ، برس و سشوار نداشته باشید . هر گونه حرارت مستقیم به تدریج باعث نازک شدن موها و کم پشت شدن آن ها می شود . باد سشوار چه داغ باشد چه سرد ، به مرور موجب خشکی جمجمه و در نتیجه سست شدن ریشه موها می شود .
بعد از حمام از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید ، باد گرم ( مانند سشوار ) و باد سرد ( مانند کولر و پنکه ) پرهیز کنید .
خوب است بعد از استحمام ، حدود ده دقیقه بخوابید تا انرژی از دست رفته به بدن تان بازگردد یا لااقل یک لیوان شربت خنک مانند شربت عسل ، سرکه شیره انگور ، سکنجبین ، گلاب بیدمشک ، عناب یا نظیر این ها بنوشید .
توصیه می شود بدن کودکان ، بیماران و افراد سالخورده را پس از استحمام ، با مخلوط روغن زیتون و روغن کرچک چرب کرده و خوب ماساژ دهید تا جذب شود . یا حداقل گوش ها ، کف دست ها و کف پاهای آن ها را چرب کنید . این برای رشد اندام ها و تقویت سیستم ایمنی بدن شان بسیار مفید و مؤثر است .
شاید استفاده از انواع ژل ، اسپری ، مام و لوازم آرایشی بهداشتی ، هرازگاهی برای شرکت در مراسم یا مجالس ، گریزناپذیر و مجاز باشد اما مصرف بی رویه و مستمر آن ها به دلیل ترکیبات شیمیایی و مواد نگهدارنده ای که دارند موجب تخریب تدریجی لایه های زیرین پوست و اندام های داخلی شده ، حتی ممکن است تولید و تکثیر سلول های سرطانی را در پی داشته باشند . بنابراین مراقب میزان مصرف مواد آرایشی و لوازم بهداشتی خود باشید .
توصیه می کنیم بعد از استحمام ، غسل طهارت به جا آورده با روحی لطیف و پاکیزه از حمام خارج شوید . مخصوصاً غسل جمعه را از دست ندهید که هم موجب وسعت رزق و هم اسباب بخت گشایی است .
حضرت آقا سید باقر حکیم می فرمودند : هر وقت گره کور به کارتان افتاد ، ظهر روز سه شنبه یا جمعه قدری گِل سرشور با خود به حمام برده با کمی آب مخلوط کنید تا مثل ماستِ زده نرم شود . به محض این که صدای الله اکبر اذان بلند شد گل سرشور را روی فرق سر مالیده و حاجات تان را از خدا بخواهید . وقتی اذان تمام شد سر و بدن را شسته و از حمام خارج شوید . این دستور برای بخت گشایی و ازدواج بسیار مفید است .
بخش سوم
حضرت آقا سید باقر حکیم می فرمودند : بهتر این است نوزادان و اطفال زیر سن دو سال را بعد از خواب طولانی شان به حمام ببرید . همچنین باید هرازگاهی بدن آن ها را با محلول آب نمک شستشو داد تا در آینده کمتر دچار اختلالات جسمی و روحی شوند .
مردانی که دچار دردهای مزمن و ناراحتی های مفصلی هستند بهتر است هفته ای یک بار بیشتر حمام نکنند . چون شنا در استخر و دریا ، استفاده بی رویه از آب و حمام بیش از حد اصلاً برای شان خوب نیست .
خانم ها که طبع شان غالباً رو به سردی است باید احتیاط کنند و زود به زود حمام نکنند تا در سنین بالاتر گرفتار ناراحتی های مفصلی و گرفتگی های عضلانی نشوند . ما همیشه به خانم ها می گوییم سعی کنند حتی وقتی که در خانه هستند هم جوراب نخی بپوشند تا کمتر دچار سرماخوردگی شوند . خانم ها نه تنها نباید زیاد حمام کنند بلکه شنا در استخر و دریا هم مخصوصاً در ایام عادت ماهانه اصلاً برای شان خوب نیست . چون ناحیه زنانه شان رطوبت و سردی آب را به خود گرفته و شکننده می شود . در نتیجه پس از مدتی دچار ناراحتی های زنانه و در پی آن افسرده می شوند . آب درمانی هم برای خانم ها بسیار ضرر دارد چون باعث سرماخوردگی پایین تنه و به تدریج پوکی استخوان های شان می شود .
آنچه بیش از شنا و آب درمانی در پاکسازی بدن و کاهش عوارض بیماری ها مؤثر است حمام آب نمک است . ما توصیه می کنیم حتی آدم های سالم هم مخصوصاً وقتی دچار خستگی های جسمی یا ناراحتی های روحی می شوند یا در معرض آلودگی هایی مثل فضای بیمارستانی قرار می گیرند یا گرفتار دوندگی های اداری و گیروگورهای زمانه می شوند یا به هر شکلی خاطرشان آزرده می شود حتماً حمام آب نمک کنند تا سبکبال تر شوند .
دستور حمام آب نمک : پس از نظافت ، شستشو و آبکشی خود در حمام ، یک تشت بزرگ را پر از آب داغ کرده و مقداری سنگ نمک داخل آن بیندازید . در صورت عدم دسترسی به سنگ نمک ، می توانید از نمک نرم استفاده و آب را شور کنید . وقتی حرارت آب تشت قابل تحمل شد داخل آن نشسته و با لیف ، اسفنج ، کاسه یا هر وسیله ممکن ، بدن را از ناحیه گردن به پایین با آب تشت مرطوب کنید . حدود ده دقیقه بر این کار مداومت کنید . نهایتاً بدون آبکشی ، روی دو پا آن قدر بالا و پایین بپرید تا آب نمک روی بدن تان خشک شود و از حوله فقط برای خشک کردن سر و صورت استفاده کنید . اگر این دستور را هفته ای یک بار انجام دهید نه تنها تن و بدن تان را به کلی ضدعفونی کرده اید بلکه روح و روان تان هم آن قدر سبک می شود که شب ها به راحتی و با آرامش به خواب می روید .
حضرت آقا سید باقر حکیم می فرمودند : گاهی لازم است آدم مثل قدیمی ترها به حمام عمومی برود و با آب خزینه که مثال آب چاه است تن و بدن خود را شستشو دهد . خیلی مفید است . تا جایی که من مریض هایی سراغ دارم که دکتر جواب کرده و لاعلاج بوده اند مدتی هر روز ظهر به حمام عمومی رفته اند و بعد از دو سه هفته علائم بهبودی در آن ها نمایان شده است .
خوب است بدانید دو قشر آدم هستند که هیچ وقت عینکی نمی شوند یعنی چشم های شان ضعیف نمی شود . یکی همین دلاک های حمام عمومی هستند چون بخار آب خزینه حمام تمام بدن مخصوصاً سر و صورت شان را ضدعفونی می کند .
حضرت آقا سید باقر حکیم می فرمودند : اگر می خواهید همیشه پوستی لطیف و شاداب داشته باشید پس از استحمام ، وان حمام را پر از آب ولرم کنید . چهار سیر ( حدود 300 گرم ) جوش شیرین و دو کیلوگرم نمک در آن حل کنید . نیم کیلوگرم عسل را در چهار لیتر شیر تازه و داغ گاو حل و به محلولی که در وان جمع شده اضافه کنید . سپس داخل وان رفته و در آن دراز بکشید . پس از یک ساعت خارج شده و بدون این که آبکشی کنید سر و بدن را خشک کرده و از حمام خارج شوید . حتی المقدور دو مرتبه در ماه این دستور را انجام دهید تا همیشه پوست تان جوان باقی بماند .
